Ten Velde vzw

Op 19 oktober 2024 werden twaalf ‘Stolpersteine’ of ‘struikelstenen’ onthuld voor Maasmechelse slachtoffers van het nationaalsocialisme.

‘Stolpersteine’?

‘Stolpersteine’ is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Al meer dan 110.000 van deze kleine, vergulde herdenkingsstenen werden sinds het begin van Demnigs project in 1996 geplaatst. Ze bevinden zich meestal op de locaties waar de slachtoffers woonden ten tijde van hun arrestatie door politie-eenheden van het Duitse bezettingsregime. In vele gevallen werden ze daarna gedeporteerd naar een concentratie- of vernietigingskamp, volgde gevangenschap, geweld en dwangarbeid. Je vindt struikelstenen meestal in voetpaden of stoepen, vlak aan huizen of andere gebouwen. In het voorbijgaan struikel je dus – figuurlijk – over het verhaal van een slachtoffer.

Werkgroep

We zijn zeer dankbaar dat we met Ten Velde vzw mee onze schouders onder het project ‘Stolpersteine Maasmechelen’ mochten/ mogen zetten. Samen met Marco Mariotti van Ooitaandemaas en Marc Smeets stelden we het project eind 2023 voor aan vertegenwoordigers van heemkundige kringen en andere geëngageerde Maasmechelaren. Met deze groep werkten we ongeveer 10 maanden naar de onthulling op 19 oktober toe. Daarbij werden we door Ellen Dirkx van de Dienst Cultuur en Erfgoed Maasmechelen met raad en daad bijgestaan.

Eerste ronde

Zes Stolpersteine werden door de gemeente geplaatst. De plaatsing van de andere helft bereidde kunstenaar Gunter Demnig persoonlijk voor tijdens drie opeenvolgende publieksmomenten. Die belichtten symbolisch verschillende thema’s die tijdens het eerste struikelstenenproject aan bod kwamen: Jodenvervolging, verzet, deportatie, gevangenschap en dwangarbeid. Het gaat om mannen en vrouwen, gesneuvelden en overlevenden. Vanaf 2025 zullen nieuwe struikelstenen gelegd worden.

Onthulling

Op 19 oktober werden in deze Maasmechelse deelgemeenten struikelstenen geplaatst voor:

Herman Heijmans: Collegestraat 1, Mechelen-ad-Maas

Guillaume Bours: Rijksweg 303, Mechelen-ad-Maas

Mathieu en Agnes Claessens, Joseph Sieczka: Sleutelstraat 10, Vucht

Frans & Michel De Vleminck, Francine & Leon Janssen: Pastoor Goossenslaan 1, Uikhoven

Albert Gorissen: Kikmolenweg 1 (hoek Kikweg), Opgrimbie

Jan Aerts: Oude Baan 582, Opgrimbie

Joseph Zengers: Daalbroekstraat 10, Opgrimbie

De onthullingsdag begon met een rondrit met nabestaanden en vrienden van de verschillende slachtoffers naar de locaties van de stenen. Tijdens korte herdenkingsmomenten werd het verhaal van de slachtoffers verteld en legden deelnemers en familie witte rozen neer.

Tijdens de plaatsing van vier struikelstenen in Uikhoven vond een centraal publieksevenement plaats. Hier spraken ook burgemeester Raf Terwingen en schepen van Cultuur en Erfgoed Corrie Bemelmans het publiek toe. Traditioneel waren Oudstrijdersverenigingen aanwezig en werd de Last Post geblazen. Vlakbij de struikelsteen voor Herman Heijmans, in de secundaire school Campus de helix, vond achteraf een receptie plaats.

Vervolg

Al bij al was 19 oktober een ontroerende dag, rijk aan indrukken, ontmoetingen en gesprekken. Meerdere generaties namen deel aan de herdenking. Dit is niet enkel een bewijs dat de interesse voor dit project groot is, maar vooral voor het feit dat er aandacht is voor de periode 1939 – 1945, dat er nood is aan gesprek over de oorlogsjaren van voorouders en een actieve herdenking van dat verleden.

Foto’s: Bram Machiels Photography